Dakloze kinderen in België: een falend systeem dat kinderen in de kou laat staan

Hoe kan het dat in een van de rijkste landen ter wereld duizenden kinderen zonder thuis zitten* De harde cijfers zijn niet nieuw: in Vlaanderen leven minstens 5.707 kinderen in onstabiele woonsituaties of zonder dak boven hun hoofd. In Brussel zijn de aantallen alarmerend hoog, met meer dan 7.000 dak- en thuisloze personen, waaronder een onbekend aantal kinderen. Dit is geen abstract probleem; dit is een keihard falen van het beleid, van instellingen zoals Opgroeien, en van een overheid die stelselmatig de meest kwetsbaren over het hoofd ziet.

De cijfers spreken, maar wie luistert?

Het probleem van dakloze kinderen blijft opvallend onderbelicht in beleidsstukken en publieke debatten. Het aantal dakloze kinderen in België groeit gestaag, maar concrete oplossingen blijven uit. Hoe kunnen we dit negeren? Deze kinderen leven niet alleen zonder basisvoorzieningen, maar worden ook beroofd van hun recht op stabiliteit, onderwijs en een veilige toekomst.

De oorzaken zijn duidelijk: een tekort aan sociale woningen, torenhoge huurprijzen en een gebrek aan effectieve hulp voor kwetsbare gezinnen. Toch blijft de aanpak beperkt tot tijdelijke opvang en noodoplossingen. Waar is het langetermijnbeleid? Waar is de preventieve aanpak?

Opgroeien: een organisatie met lege beloften

De Vlaamse organisatie Opgroeien heeft als missie om het welzijn van kinderen te bevorderen, maar waar blijven de resultaten? Terwijl gezinnen wanhopig op zoek zijn naar hulp, blijft de rol van Opgroeien voornamelijk reactief. Geen krachtige campagnes, geen structurele samenwerkingen met huisvestingsinstanties, en zeker geen beleid dat daadwerkelijk het verschil maakt. Waarom blijft Opgroeien toekijken terwijl duizenden kinderen aan hun lot worden overgelaten?

Opgroeien moet haar verantwoordelijkheid nemen. Het is hun taak om deze kinderen te beschermen en op te komen voor hun rechten. Tot nu toe lijkt het alsof de organisatie vooral bezig is met administreren en rapporteren, terwijl kinderen elke nacht in onzekerheid slapen.

De overheid: structureel falen op alle niveaus

Het probleem gaat echter dieper dan alleen Opgroeien. De Belgische overheid faalt op elk niveau. Een gebrek aan betaalbare woningen, het ontbreken van strikte regelgeving rond huurprijzen en een gebrek aan coördinatie tussen sociale diensten zorgen voor een vicieuze cirkel van dakloosheid.

- Wachtlijsten voor sociale woningen lopen op tot jaren. Hoe kunnen gezinnen overleven zolang ze letterlijk in de kou staan?

- De huurmarkt is een mijnenveld Zonder regulering worden kwetsbare gezinnen de markt uitgeduwd.

- Jongeren uit de jeugdzorg worden aan hun lot overgelaten. Zodra ze de leeftijd van 18 bereiken, verdwijnen ze uit de statistieken, maar niet uit de realiteit.

Analyse: wie heeft schuld?

Dit probleem is geen natuurverschijnsel. Het is het directe gevolg van nalatig beleid en passiviteit. Politieke leiders wijzen naar elkaar, organisaties geven de overheid de schuld, en ondertussen lijden kinderen onder dit schaamteloze getouwtrek.

Als mensen moeten we vragen stellen:

- Waarom wordt de bouw van sociale woningen stelselmatig vertraagd?

- Waarom krijgen verhuurders meer rechten dan huurders?

- Waarom zijn er geen structurele investeringen in preventieve gezinsondersteuning?

De antwoorden zijn pijnlijk duidelijk: kinderen en gezinnen in armoede zijn geen prioriteit.

Wat moet er gebeuren?

De oplossing is geen rocket science; wat ontbreekt is politieke wil en daadkracht. Hier zijn de harde eisen die Opgroeien en de overheid niet langer kunnen negeren:

1. Bouw sociale woningen, nu.

   Geen excuses meer. Elk jaar moeten minstens 10.000 nieuwe sociale woningen worden gebouwd, en de huurprijzen moeten worden gereguleerd.

2. Maak opvangplekken verplicht in elke gemeente.

   Gemeenten mogen zich niet langer verschuilen achter budgettaire beperkingen. Elk gezin in nood moet onmiddellijk toegang hebben tot een veilige plek.

3. Stop met het afschuiven van verantwoordelijkheid.

   Opgroeien, lokale overheden en federale instanties moeten samenwerken in plaats van elkaar de schuld te geven. Coördinatie is essentieel.

4. Begeleid jongeren uit de jeugdzorg.

   Elke jongere die de zorg verlaat, moet recht hebben op begeleiding en toegang tot een veilige woonplaats.

5. Creëer een noodfonds.

   Gezinnen die hun huur niet meer kunnen betalen, moeten snel geholpen worden zonder bureaucratische obstakels.

Conclusie: geen tijd meer voor excuses

De tijd van praten is voorbij. Het aantal dakloze kinderen blijft groeien, en elke dag dat er niets gebeurt, is een dag te veel. Opgroeien en de overheid moeten ter verantwoording worden geroepen, niet alleen door de samenleving maar ook door de pers.

Als wij niet luid genoeg roepen, zullen deze kinderen stil blijven lijden. Het is tijd om de schaamte van falend beleid om te zetten in daden. Want elk dakloos kind is een kind dat door ons collectief falen in de steek is gelaten. En dat is een schande die we ons niet langer kunnen veroorloven.